Boswachter Lennard Jasper vertelt…

Wat is jouw werkgebied als boswachter?
‘Mijn werkgebied betreft de terreinen van Staatsbosbeheer op de Noord-Veluwe. Dit zijn de boswachterijen Speulder- en Sprielderbos, het Nunspeetse- en Vierhouterbos en het Zwolse bos. Bij elkaar 6300 hectare natuur gelegen binnen Natura 2000-gebied de Veluwe. Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden.’

Waarom ben je boswachter geworden?
‘Ik was acht jaar oud en kwam een hinde (edelhert) met kalf tegen op de Veluwe. Niet veel later sprak ik een boswachter die mij meer vertelde over edelherten op de Veluwe. Dit maakte zoveel indruk dat ik vanaf dat moment wist dat ik boswachter wilde worden. Als kind realiseerde ik mij al dat de Veluwe een uniek maar ook kwetsbaar natuurgebied is en dat wilde ik toen al graag beschermen. Ik ben nu 12,5 jaar boswachter.’

Hoe ziet een gemiddelde dag er uit voor jou?
‘Mijn werkdagen zijn erg verschillend en bestaan uit onregelmatige werktijden. Het begint natuurlijk met het bosgebied op je duimpje kennen. Sommige mensen denken dat een boswachter altijd buiten in het bos is, maar dit is niet zo. Meestal begint mijn werkdag buiten met een gerichte ronde door het bos. Ik check of dingen goed gaan en mensen zich aan de regels houden. Gisteren was ik op pad met een opnameploeg voor een commercial van een outdoorwinkel. Vandaag ben ik druk met het plaatsen van een boombank in de vorm van een paddenstoel bij een bezoekerscentrum. Vanavond geef ik een excursie naar een wildobservatiepost en morgen ontvang ik routebureau Veluwe om te vergaderen over het nieuwe wandelnetwerk Veluwe. Verder ben ik op dit moment druk met recreatiezonering en de terugkomst van de wolf naar de Veluwe. Een andere belangrijke taak is contact houden met de recreatiebranche en ondernemers maar ben ik ook druk met social media en mijn mail bijhouden. Het is dus erg veelzijdig maar mijn functie staat in het teken van de bescherming van de natuur maar het ook beleefbaar maken en bewustwording creëren.’

Waarom is de natuur belangrijk en wat kunnen we leren van de natuur?
‘Nederland is een steeds drukker wordend land met veel verschillende belangen. Naar verhouding is ons percentage natuur wat betreft landoppervlak klein. Willen we dus bijzondere natuur in Nederland behouden moeten we haar goed beschermen en dit wordt een steeds grotere uitdaging. De waarde van natuur is moeilijk in woorden te vatten. Het is zo allesomvattend. Zonder natuur kan ik niet bestaan. Onze natuur is inspirerend en bepalend voor een gezonde leefomgeving. Het is het leefgebied van verschillende flora en fauna die steeds meer in de verdrukking komen door de oprukkende mens. De natuur zou ons moeten leren dat we haar moeten koesteren door er onderdeel van te zijn in een natuurlijk evenwicht. Laten we niet alleen afnemen maar ook teruggeven.’

Als kind realiseerde ik mij al dat de Veluwe een uniek maar ook kwetsbaar natuurgebied is en dat wilde ik toen al graag beschermen.

Hoe gaat het eigenlijk met de natuur op de Veluwe?
‘Met sommige soorten gaat het steeds beter, zoals edelherten en wilde zwijnen. Zij gebruiken een steeds groter leefgebied. Zelfs de wolf is spontaan teruggekeerd naar de Veluwe. Dat zegt iets over de schaal een robuustheid van dit duizend vierkante kilometer grote gebied. Maar daar tegenover staat dat door onder andere stikstofdepositie, afname van geschikt biotoop, verdroging en toenemende recreatiedruk een aantal kritische soorten het erg moeilijk hebben op de Veluwe. Met name bijzondere broedvogels, maar ook bepaalde reptielen en amfibieën of vissoorten. Deze factoren maken het ecosysteem van de Veluwe in disbalans waardoor we sommige instandhoudingsdoelen van Natura 2000, het belangrijkste beschermingsregime van de Veluwe, niet meer halen. Ik ben betrokken bij verschillende plannen om dit tij te keren.’

Mensen zoeken sinds de coronacrisis massaal ontspanning in de natuur, welke effecten zie je hiervan terug in de natuur?
‘De recreatiedruk was dit jaar mede door corona nog niet eerder zo hoog. Veel Nederlanders verblijven en recreëren in eigen land. Dat is aan de ene kant mooi, want hierdoor leren we onze eigen natuur opnieuw te waarderen maar de keerzijde is dat het op sommige kwetsbare plekken in de natuur te druk is. Daardoor is de verstoringsfactor toegenomen en dieren trekken zich daardoor verder terug of neemt het broedsucces af. Sommige reptielen en amfibieën worden meer doodgereden omdat er meer verkeer is op fiets en wandelpaden. Ook zien we nog altijd een groot aantal wildaanrijdingen op wegen. Plant en dier komen steeds meer in de verdrukking. Stilte, ruimte en rust raken aangetast terwijl dit toch kernwaarden en belevingskwaliteiten zijn van de Veluwe. Ook ontstaat er steeds meer frustratie onder verschillende gebruikersgroepen die elkaar soms in de weg zitten.’

Hoe kunnen bezoekers rekening houden met de natuur?
‘Door zich meer te verdiepen in het wel en wee van de natuur. Is de natuur voor de mens? Of zetten wij ons ook in voor de natuur? De Veluwe is geen park die als decor dient voor een groeiende behoefte van vrijetijdsbesteding voor de mens, zonder ons af te vragen hoe ver we hierin kunnen gaan (economie) en wat wenselijk is voor de natuur (ecologie). Dit vraagt omdenken en een zoektocht naar een herijkte balans waar niet alles in de natuur zomaar kan. Hou als bezoekers rekening met de regels en kernwaarden van een gebied en heb respect. We worden met ons veranderd gedrag steeds overheersender in de natuur. Voor de boswachters ligt er een belangrijke taak om hierin te helpen met goed gastheerschap en informatie. We lijken steeds verder af komen te staan van de natuur en wat goed voor haar is. Op de Veluwe proberen we bewoners en bezoekers te betrekken bij deze problematiek en ik adviseer iedereen die dit leest open te staan en mee te denken. Samen zijn we veel sterker en blijft het “onze Veluwe” maar wel veel duurzamer.’

We kunnen ons voorstellen dat Staatsbosbeheer zuinig wil zijn op wat de natuur op de Veluwe te bieden heeft, maar aan de andere kant aantrekkelijk wil blijven voor recreatie. Hoe vinden jullie de balans tussen deze twee tegenpolen?
‘Door bescherming en beleving meer op elkaar af te stemmen en niet sectoraal van elkaar te ontwikkelen en in samenhang met onze buren zoals Natuurmonumenten, Kroondomein het Loo, stichting Gelders Landschap en gemeenten. Integraal met de toeristische branche en andere belanghebbenden is cruciaal. Als iedereen het voor zichzelf blijft doen krijgen we geen groter geheel. De Veluwe is groot en daarbij past groot denken. Staatsbosbeheer heeft tevens geholpen een recreatieve zoneringsmethodiek te ontwikkelen om meer te kunnen gaan sturen op recreatief medegebruik. Sommige kwetsbare plekken op de Veluwe, zoals oude bossen, heidevelden, stuifzanden en beekdalen moeten rustiger worden. Andere delen meer in de randen van de Veluwe kunnen recreatiezones worden met meer voorzieningen en beleving. Dit zijn de poorten. De Veluwe gaat daarmee opgedeeld worden in vier verschillende zones. Zone A is het poortgebied tot de Veluwe en recreatiezone. Zone B is een overgangsgebied naar de meer rustige kerngebieden, zones C en D, met de meest kwetsbare landschappen en flora en fauna.’

We lijken steeds verder af komen te staan van de natuur en wat goed voor haar is. Op de Veluwe proberen we bewoners en bezoekers te betrekken bij deze problematiek en ik adviseer iedereen die dit leest open te staan en mee te denken.

We lazen dat de wolf zijn comeback gemaakt in Nederland. Kun je ons hier meer over vertellen?
‘De Veluwe is als eerste natuurgebied in Nederland weer wolvenleefgebied geworden. Dit vindt Staatsbosbeheer geweldig nieuws omdat de wolf spontaan vanuit Duitsland haar weg heeft teruggevonden en we weer roofdier als toppredator in het Veluwse ecosysteem terug hebben die de voedselketen meer circulair maakt, dus ook natuurlijker. Hij jaagt op wilde hoefdieren zoals edelherten en wilde zwijnen. Het maakt de natuur robuuster en ook spannender want hoe bijzonder is het om een wolf te mogen tegenkomen in eigen land, het buitenland van Nederland. De wolf leert ons dat we de kracht van de natuur moeten omarmen en niet te hard moeten willen ingrijpen als mens. De natuur weet zelf veel beter hoe ze werkt. Natuurlijk zien wij als Staatsbosbeheer ook het spanningsveld tussen wolf en vee. Daarom zetten wij ons in voor een conflictarm samenleven met wolven.’

Wat is de grootste uitdaging voor Staatsbosbeheer in de komende jaren?
‘De grootste uitdaging is het verbeteren van de biodiversiteit en een bijdrage leveren in rijksopgaven zoals klimaatverandering en innovatie in bosbeheer. Ook het managen van bezoekersstromen en de Veluwse kernwaarden beschermen is een grote uitdaging. De Veluwe stil, donker en ruig is mijn motto.’

Wat zijn jouw dromen als boswachter?
‘Dat als ik met pensioen (nu 37 jaar oud) kan, de Veluwe een groot eindeloos nationaal park is waar de natuur de belangrijkste waarde vertegenwoordigt en mensen de compleetheid van een ecosysteem in eigen land mogen en kunnen ervaren. Waar ook de lynx naast de wolf leeft en waar politiek bestuurlijk Nederland de Veluwe meer op waarde schat dan ze nu doet.’