Column: Levensbehoefte

Wetenschappers die stress onderzoeken wijzen ons graag op het feit dat de gemiddelde Nederlander meer stress ervaart dan ooit tevoren. Vorig jaar werd in becijferd dat 1,3 miljoen mensen in Nederland last hadden van ‘burn-out achtige’ klachten. Het verzuim dat erdoor wordt veroorzaakt kost ons met z’n allen 2,8 miljard euro per jaar. Vakantie is geen luxe meer, zoals vroeger, het is noodzaak geworden.

In de afgelopen zomer werd ik voortdurend door allerlei media gevraagd om mijn licht te laten schijnen op de effecten van de coronamaatregelen. Mogen we nog wel op vakantie? En als het niet mag, wat voor effecten heeft dat dan? En als het alleen in eigen land mag, hoe moeten we dat dan doen? Ik vertelde steeds hetzelfde: Verreweg de meeste mensen hebben vakantie echt nodig. Als je niet met vakantie gaat en gewoon doorwerkt omdat je denkt dat je toch geen leuke dingen kunt doen en daarom liever een keertje overslaat, neem je een risico. Daar komt nog bij dat de behoefte groter is dan ooit. De pandemie heeft bij veel mensen tot spanningen geleid, en tot onzekerheid.

Er werd meestal goedkeurend geknikt als ik mijn betoog had gehouden, maar er was ook tegenstand. Zo belangrijk is het vakantie niet, zeiden sommigen. De ‘niet-zeuren lobby’ is nog steeds sterk. ‘De mensheid heeft het 99% van haar tijd op Aarde gedaan zonder vakanties,’ werd er geroepen. Dat is zo, maar het is geen argument. We hebben ook 99% van onze tijd zonder riolering geleefd. Ik durf te voorspellen dat we in november meer burn-out klachten hebben dan ooit tevoren.

Je moet stress zien als mentale viezigheid. Het is als de vloer van de keuken in een studentenhuis, of als een steeds voller wordend doucheputje. We hebben deadlines, we sturen met z’n allen dagelijks miljarden e-mails, we appen elkaar met onbenulligheden en we sparren, levellen en houden de hele dag dingen tegen elkaar aan. Dat geeft allemaal niets, maar het leidt er wel toe dat we ons hoofd op tijd weer schoon moeten maken, net als dat doucheputje. Doe je dat niet, dan gaat het fout.

‘VAKANTIE IS GEEN LUXE MEER, ZOALS VROEGER, HET IS NOODZAAK
GEWORDEN’

De meest effectieve manier om met een emmer sop door ons hoofd te gaan is het houden van vakantie. Vroeger deden meer mensen fysiek werk en waren vakanties bedoeld om het lichaam te laten rusten, tegenwoordig is een vakantie vooral een middel voor het herstel van de geest. De mentale rotzooi moet eruit, en dat kan gelukkig ook tijdens een pandemie. Je hoeft niet naar Thailand of naar Peru om de heilzame effecten te ondergaan. Wat je wel moet doen? Ga minimaal een dag of vier weg (een lang weekend dus), maar het liefst wat langer. Verlaat je vertrouwde omgeving. Een reis naar India is wel iets effectiever dan een reis naar de Achterhoek of de Friese meren, maar ook daar moet het lukken om jezelf af te leiden. Stop met werken – niet toch de hele tijd stiekem e-mail checken.

En heel belangrijk: Een actieve vakantie werkt veel beter dan een passieve. Doe dus iets. Houdt de geest bezig met iets leuks vind.